Rybczyński Mieczysław Szczęsny (1873–1937), hydrotechnik, profesor Politechn. Warsz., kierownik Min. Robót Publicznych. Ur. 20 XI w Stanisławowie, był synem Mariana i Ludwiki z Sedelmajerów.
R. ukończył gimnazjum klasyczne w Kołomyi, po czym wstąpił na Wydz. Inżynierii Lądowo-Wodnej Szkoły Politechnicznej we Lwowie. Dyplom inżyniera uzyskał w r. 1897. Jeszcze jako student był w r. akad. 1896/7 asystentem w Katedrze Budowy Dróg i Kolei. Przez następne dwa lata (1897–9) przy budowie kolei Czortków–Zaleszczyki (jako kierownik odcinka budowy). Od 21 IX 1899 do 31 XII 1918 pracował w Państwowej Dyrekcji Budownictwa Wodnego w Galicji kolejno: jako adiunkt, od 1 I 1904 jako inżynier i od 20 VIII 1909 starszy inżynier, radca budownictwa i szef dep. wodnego w Namiestnictwie we Lwowie. Zajmował się wówczas sprawami hydrotechniki, studiów wodnych, wodociągów i kanalizacji. W początkowym okresie swojej inżynierskiej praktyki (1902–4) R. opracowywał projekty regulacji prawobrzeżnych dopływów górnego Dniestru i górnej Wisły, później w l. 1904–12 projekty regulacji Stryja, Świcy, Bystrzycy Nadwórniańskiej i Bystrzycy Sołotwińskiej, Łomnicy i pracami tymi kierował. Od r. 1900 był członkiem Tow. Szkoły Ludowej.
W listopadzie 1918 R. brał udział w obronie Lwowa. Następnie przyjechał do Warszawy i rozpoczął pracę w Min. Robót Publicznych (MRP). Od 8 II 1919 do 24 XII 1920 był szefem sekcji, po czym do 15 IX 1921 p. o. podsekretarzem stanu MRP, a z kolei – na wniosek ministra Gabriela Narutowicza – rzeczywistym podsekretarzem stanu. Dn. 31 VII 1922 objął R. kierownictwo MRP w gabinecie Juliana Nowaka i na stanowisku tym pozostał do 30 IX t. r. Ponownie był kierownikiem tego resortu od 19 XII do 14 XI 1925 w gabinecie Władysława Grabskiego. Po raz trzeci pełnił tę funkcję w gabinecie Aleksandra Skrzyńskiego od 7 II do 13 II 1926 i po raz czwarty w tym samym rządzie od 20 IV i w następnym – Wincentego Witosa do chwili dymisji rządu (14 V t. r.) wskutek przewrotu majowego. Dn. 14 V wraz z całym rządem i prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim uczestniczył w przemarszu z Belwederu przez park Łazienkowski do Wilanowa, ale obok ministrów Józefa Radwana i Adama Chądzyńskiego w parku odłączył się od maszerującej kolumny. W l. 1923–6 R. prowadził rozmowy z ekspertami Ligi Narodów na temat rozbudowy dróg wodnych w Polsce i włączenia ich w europejski system dróg wodnych. Na okres jego pracy w MRP przypada uchwalenie przez Sejm (19 IX 1922) Ustawy Wodnej, która zastąpiła przepisy prawne byłych państw zaborczych. Była ona wówczas najbardziej wszechstronną w Europie ustawą dotyczącą własności, użytkowania i utrzymania wód oraz ich brzegów, organizacji spółek wodnych, ochrony przed powodzią itd. Na mocy tej ustawy powołano jednolitą administrację wodną, a całokształt spraw gospodarki wodnej powierzony został Min. Robót Publicznych.
Po ustąpieniu z rządu po przewrocie majowym R. związał się całkowicie z Politechn. Warsz., w której działalność naukowo-dydaktyczną rozpoczął już w r. 1919 jako wykładowca w Katedrze Budownictwa Wodnego na Wydz. Inżynierii Wodnej. Dn. 8 VI 1920 został profesorem nadzwycz. II Katedry Budownictwa Wodnego; w okresie sprawowania kierownictwa MRP ograniczył się przejściowo w l. 1924–6 do wykładów zleconych z zakresu hydrologii i regulacji rzek. W r. 1926 przystąpił do urządzania laboratorium wodnego, które powstało w gmachu głównym Politechniki i było wówczas pierwszą tego typu placówką w Polsce. Wykładał: hydrologię, regulację rzek, drogi wodne i porty. W zorganizowanym przez R-ego laboratorium wodnym wykonano m. in. tzw. badania przelewów dla zapory wodnej na Sole w Porąbce (budowanej w l. 1921–36) oraz na Dunajcu w Rożnowie (budowanej w l. 1935–9, ukończonej podczas okupacji w 1941), a także badania przelewów burzowych dla Warszawy. R. prowadząc Katedrę Budownictwa Wodnego II znakomicie współpracował z Karolem Pomianowskim – kierownikiem Katedry Budownictwa Wodnego I; studenci obydwu katedr tworzyli zgodny zespół, co pozwoliło wykształcić na Wydz. Inżynierii Wodnej dużą grupę dobrze przygotowanych zawodowo hydrotechników.
W latach międzywojennych był R. konsultantem przy budowie Gdyni i portów rybackich na polskim wybrzeżu Bałtyku. Pełnił także funkcję rzeczoznawcy przy opiniowaniu ówczesnych projektów regulacji rzek polskich, szczególnie dolnej Wisły, uzyskania energii wodnej. Charakterystyczną cechą wszystkich projektów i ekspertyz wykonanych przez R-ego było należyte uwzględnienie tak ekonomicznej strony danego przedsięwzięcia, jak i ogólnych interesów kraju. R. był członkiem Rady Technicznej dla Spraw Morskich przy ministrze przemysłu i handlu (od r. 1931), rzeczoznawcą w Radzie Technicznej przy ministrze komunikacji, przewodniczącym Komisji Wodnej Polskiego Komitetu Energetyki. Na I Zjeździe Hydrotechnicznym w Warszawie w r. 1928 zainicjował powołanie Stowarzyszenia Członków Kongresów Gospodarki Wodnej, a po jego powstaniu – wybrany został na prezesa. Przez kilka lat był prezesem Polskiego Tow. Geofizycznego. W r. 1933 powołany został na członka korespondenta, a w r. 1936 na członka rzeczywistego Akademii Nauk Technicznych. Należał do Polskiego Tow. Przyrodników im. Kopernika we Lwowie.
R. był autorem ok. 30 prac z zakresu regulacji rzek, hydrologii oraz prac o charakterze historyczno-ekonomicznym, uzasadniających konieczność dostępu Polski do morza oraz rozwoju polskich dróg wodnych: Regulacja rzek (Lw. 1916, 1919), Studnie (Lw. 1916, 1919), Żegluga śródziemna i regulacja rzek w ustawodawstwie sejmów polskich (Lw. 1916), Drogi wodne (w: „Dziesięciolecie Polski Odrodzonej” 1928), Hydrologia (W. 1933–4 I–III – wraz z K. Pomianowskim i Kazimierzem Wójcickim), Laboratorium Wodne Politechniki Warszawskiej (W. 1933), Ruch towarów na Wiśle („Komun. Inst. Bałt.” 1933 nr 60), Zagadnienie regulacji Wisły i żeglugi rzecznej (tamże 1933 nr 57), Wisła Pomorska (Tor. 1934, toż po angielsku: The Pomeranien Vistula, Tor. 1934), Drogi wodne na Pomorzu (Tor. 1935), Wisła od źródeł do morza (Lw. 1937), Drogi wodne i porty (Lw. 1937). R. był współzałożycielem (1935) i pierwszym przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego czasopisma „Gospodarka Wodna”. Zmarł 21 I 1937 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 68-V-10). Był odznaczony Komandorią z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta oraz Medalem «Orląt» za obronę Lwowa.
W małżeństwie zawartym w r. 1900 z Janiną z Marischlerów miał R. córkę i syna.
W. Enc. Powsz. (PWN); Łoza, Czy wiesz, kto to jest?, s. 641; Peretiatkowicz-Sobeski, Współcz. kultura pol.; Słown. pionierów techn.; Wykaz zmarłych profesorów Politechniki Warszawskiej, W. 1987 s. 35; – Akademia Nauk Technicznych 1933–1937, W. 1937 s. 56–8, 170 (częściowa bibliogr.); Czetwertyński-Światopełk E., Profesor Mieczysław Rybczyński, w: 50 lat Wydziałów Inżynierii Budowlanej, Inżynierii Sanitarnej i Wodnej, Komunikacji, Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1965 s. 605–8 (fot.); tenże, Profesor Mieczysław Rybczyński 1873–1937, „Gosp. Wodna” 1984 nr 1 s. 28–9; Dziesięciolecie Polski Odrodzonej (fot.); Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, W. 1988; Politechnika Warszawska 1915–1925, W. 1925 s. 112, 268–9, 471, 472, 473, 525; Politechn. Warsz. 1915–65 s. 91, 320, 390; – „Kur. Warsz.” 1937 nr 24 s. 15, nr 25 wyd. wieczorne s. 8 (nekrologi); – AAN: Zespół Min. WRiOP, Zespół Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa.
Lech Królikowski